ERKEN BİZANS SURLARI
MS 4. yüzyılın sonu – 5. yüzyılın başında tüm Batı Anadolu kentlerinde olduğu gibi, Tripolis’in de etrafı surlarla çevrilmiştir. Tripolis Antik kentinin doğusunda bulunan yamaçlar üzerine 690 m uzunluğunda inşa edilen erken dönem surları, güneyde Sütunlu Cadde'nin kuzey portiğini de içine alarak batıya doğru 280 m ve bouleutherionun batısından 600 m kuzeye doğru ilerlemektedir.
Antik kentin doğu surları topografyaya uygun olarak inşa edilmiştir. Surlar bazı kısımlarda düz bir hat şeklinde bazı yerlerde topografyaya uygun olarak testere ağzı biçiminde inşa edilmiştir. Doğu surları taş ve tuğlanın kireç harç ile örülmesiyle oluşturulmuştur. Bu kısımdaki surların yüksekliği 5 m ile 6.30 m arasında, sur kalınlıkları 2 m ile 2.50 m arasında değişmektedir. Bu surlarda bindirme tekniğinde yapılmış iki adet kapı bulunmaktadır. Kuzeyde bulunan kapının genişliği 4.30 m civarında olup araba geçişleri için yapılmıştır. Güneyde yer alan ikinci kapı ise yaklaşık 2.50 m genişliğindedir ve yayalar tarafından kullanılmaktadır. Doğu surlarında görülebilen bir adet kule sur duvarı içerisinde inşa edilmiş olup dıştan dışa 8 m genişliğindedir.
Erken Bizans Doğu Surları Genel Görünümü
Erken Bizans Doğu Surları
Güney surları, doğu sur duvarının bittiği alandan başlayarak bouleutherionun batısına kadar 280 m uzamaktadır. Sur, Roma Dönemi kuzey portiğinin güneyinde kesme traverten bloklar ve Roma Dönemi yapılarında kullanılan mermer ( sütun, başlık, arşitrav-friz, geison ve heykel kaidesi gibi) mimari blokların devşirme malzeme olarak kullanılmasıyla oluşturulmuştur. 3.10 m kalınlığında, 5.60 m yüksekliğinde yapılan sur da dolgu malzemesi olarak taş ve tuğla, bağlayıcı olarak ise kireç harç kullanılmıştır. Güney surlar üzerinde iki adet kapı mevcuttur. Bu kapılardan biri Güney Giriş Sur Kapısı 1’dir. Roma Dönemi’nde Hierapolis Caddesi olarak kullanılan ve genişliği 10.80 m olan cadde Bizans Dönemi’nde 2.50 metreye kadar daraltılmış ve sur kapısı olarak kullanılmaya başlanmıştır. İkinci bir kapıda ilk kapının 45 m batısında yer alıp genişliği 2.35 m olan Güney Giriş Kapısı 2’dir. Güney Giriş Kapısı 1’in güneyinde 5.50 m uzunluğunda, 2.20 m genişliğinde taş ve tuğladan kireç harç kullanılarak örülmüş bir kule bulunmaktadır.
Erken Bizans Güney Surları
Erken Bizans Güney Surları
Batı sur duvarları güney sur duvarlarının bittiği kısım olan bouleutherionun batı köşesinden başlayarak, sırasıyla Tiyatro Hamamı'nın batısından ve Tiyatro'nun sahne binasından geçerek kuzeye doğru yaklaşık 600 m ilerlemektedir. Bouleutheriondan tiyatronun kuzey kısmına kadar olan yaklaşık 300 metrelik mesafe de sur malzemesi olarak dorik devşirme mimari bloklarla beraber taş ve tuğla kullanılıp kireç harçla örülmüştür. Bu surların yüksekliği 6 m kalınlığı ise 2.50 metredir. Batı surlarında bir adet kapı bulunmaktadır. Bindirme tekniğinde yapılan kapının genişliği 3.10 metredir.
Erken Bizans Batı Surları ve Arkada Geç Bizans Surları
Erken Bizans Surları, Roma Dönemi kentinin sadece 1/3’ünü çevirmektedir. Kentin diğer kısımları ise sur dışında bırakılmıştır. Fakat güney surların, dışında yapılan kazı çalışmaları sonucu açığa çıkartılan ve Sütunlu Cadde üzerinde yer alan Bizans Dönemi künk sistemleriyle beraber yine caddenin güneyinde yer alan Erken Bizans dükkan sıralarının varlığı kentin etrafının surlarla çevrilmesinden sonraki dönemde de sur dışından yaşamın devam ettiğini göstermektedir.