YENİCEKENT BÜYÜK TEKKE (EMİR SULTAN DEDE) TÜRBESİ
Buldan Yenicekent (Derebol/Tripolis) eski belediye bahçesinde yer alan türbenin, Büyük Tekke ya da halk arasında Emir Sultan Tekkesi olarak adlandırılan yapı grubunun bir parçası olduğu düşünülmektedir. Türbede meftun kimsenin kimliği hakkında herhangi bir bilgi olmadığı gibi türbenin inşa dönemini gösteren bir kitabe veya yazıt bulunmamaktadır.
Türbe, sekizgen planlı ve sekizgen prizmal gözdeli olup kapı cephesi hariç tüm cepheler simetrik düzenlenmiştir. İnşa malzemesi Tripolis Antik Kenti yapılarında görülen traverten malzemeyle uyum göstermektedir. İki kanatlı ahşap kapı yüzeylerine yerleştirilen metal aksamlar, maden sanatının hem teknik hem de süsleme bakımından dikkate alınması gereken örneklerdir. Reze, rezene, kapı halka ayaları, halkalar ve rozetlerde bitkisel süslemelerin yanı sıra Türk sanatında ender görülen ejder başlı kapı kulplarına da yer verildiği görülmektedir. Türbe iç mekân duvar yüzeylerini kaplayan kaygan zeminli sıva yüzeyi hem kazıma teknikli hem de kalemişi yazılarla tezyin edilmiştir. Kazıma teknikli tasvirlerin içerisinde tarım araçları, ibrik, bitkisel ve geometrik tasvirlere rastlanılmaktadır. Siyah mürekkepli kalemişi yazıların içlerinde beyitler, dualar ve gündelik hayata dair notlar bulunmaktadır. Tasvirlerin bir kısmının büyü ve tılsım içerikli olduğu anlaşılmaktadır.
Türbe alanında yapıyı koruma ve restorasyon çalışmaları kapsamında 2021 yılı içerisinde kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalarla hem yapının toprak altında kalan mimari unsurlarına ait yapı taşlarına ulaşılmış hem de yapının çevresinin uzun yıllar defin yapılan bir mezarlık alanı olduğunu gösteren 30 civarında mezar tespit edilmiştir. Denizli ve çevresindeki Erken Türk Dönemi yapıları arasında özel bir konuma sahip olan türbe, kazı çalışmalarında elde edilen veriler ve yapının mimari özellikleri dikkate alındığında 14. yüzyıl ya da 15. yüzyıla tarihlendirilebilir.
