III. ULUSLARARASI SERAHSÎ SEMPOZYUMU

III. INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON AL-SARAKHSI

III. المؤتمر الدولي لشمس الأئمة السرخسي

(10-12 Ekim 2025 / October 10-12, 2025 / 2025, 10-12 تشرين الأول/ أكتوبر)

 

Yer: Oş/Kırgızistan Oş Devlet Üniversitesi

The Location: Osh, Kyrgyzstan Osh State University

الموقع :  أوش، قيرغيزستان جامعة ولاية أوش

 

İletişim/Contact/اتصال: serahsisempozyumu2025@gmail.com

Web: https://www.pau.edu.tr/islamiilimler

 

                  Ebû Bekr Muhammed b. Ebî Sehl es-Serahsî (ö. 483/1090), bugünkü Türkmenistan-İran sınırında yer alan Serahs şehrinde 400/1009-10 senesinde dünyaya gelmiştir. Hanefî-Maturidî çizgisinde yetişmiş olan Serahsî, dönemindeki idarecilerin haksız ve yanlış uygulamalarına karşı uyarılarda bulunması sebebiyle uzun bir hapis hayatı yaşamış ve eserlerinin çoğunun belirli kısımlarını bu durumdayken üretmiştir. Eserleri arasında Hanefi fıkıh literatüründe öne çıkan ve modern hukuk anlayışına da ışık tutacak el-Mebsût, Usul-u fıkıh, Şerhu es-Siyeri’l-kebîr gibi eserler bulunmaktadır. O, ürettiği eserlerle kendinden önceki birikimi hem şerh etmiş hem de özgün açıklamalarda bulunarak bu birikimin daha zengin bir hal almasına katkıda bulunmuştur. Bu yönleriyle Serahsî,  İslamî ilimler ve özellikle de İslam Hukuku alanında her dönemde göz önünde bulundurulması gereken bir isim olmuştur.

                10-12 Ekim 2025 tarihleri arasında Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü ve Kırgızistan Oş Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenecek olan Uluslararası Serahsî Sempozyumu, yaşantısı, görüşleri ve eserleriyle hem İslami ilimler tarihinde köşe taşlarından birisi, hem de hukuk nosyonu ve hukuk felsefesi açısından çağdaş hukukçuların da göz ardı edemeyecekleri bir isim olması nedeniyle onu çeşitli yönleriyle ele alıp gündemde tutmayı hedeflemektedir. Bu amaçlar doğrultusunda Pamukkale Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü tarafından düzenlenecek olan bu sempozyumda “Serahsî’nin hukuk anlayışıyla çağdaş hukuk anlayışının mukayesesi, Serahsî’nin uluslararası hukuk ile azınlıklar hukukuna bakışı, Aile hukuku ve Ceza hukukunu ele alışı, Serahsi’nin İslam hukukunun teşekkülündeki rolü, Serahsi’nin iktisat anlayışıyla günümüz iktisat anlayışının karşılaştırılması, Serahsi’nin eserlerinin İslam Hukuk literatüründeki yeri” gibi konuların ele alınması planlanmaktadır.

                

يطالعنا تراث الحضارة الإسلامية على شخصيات علمية فذة تركت أثرا علميا وتراثا قيما في العلوم الدينية حتى وقتنا المعاصر، حيث ساهمت هذه الشخصيات في تشكيل المصطلحات العلمية والاتجاهات البحثية في الدراسات الإسلامية، لقد حظيت الشخصيات العلمية المهمة في وقتنا المعاصر بعناية المؤسسات العلمية والبحثية المتخصصة، وكانت هذه الشخصيات العلمية موضوعا لكثير من المؤتمرات العلمية المتخصصة، حيث يجتمع المتخصصون في مختلف فروع العلم ويدرسون هذه الشخصيات العلمية، وهذا يحقق قيمة علمية متعددة من أهمها التأكيد على القيمة العلمية لتراثنا لامة وإظهار الجوانب الإبداعية لهذه الشخصيات ومحاولة الاستمداد منها في الدراسات المعاصرة.

والإمام السرخسي أحد اهم الشخصيات العلمية التي كان لها أثرا مهما في عدة جوانب في العلوم الإسلامية القديمة والمعاصرة، ومن هنا يسعى المؤتمر الدولي والذي ينظمه معهد العلوم الإسلامية لجامعة باموق قلعة في الجمهورية التركية في الفترة (12 – 10) من شهر تشرين الأول سنة 2025م، وذلك ضمن سلسلة من الندوات المتخصصة والمستمرة لإعطاء مزيد من الجهد في دراسة تراث الإمام السرخسي في جوانب متنوعة. حيث تهدف هذه الندوة إلى إبراز الجوانب الإبداعية في تراثه العلمي، والتركيز على دراسة آثاره العلمية وقراءة تراثه وفق تطور العلوم الإسلامية وتقسيماتها المعاصرة، وفهم كيفية تشكل هذه الشخصية العلمية ونشأتها.

ولد أبو بكر محمد بن أبي سهل السرخسي (ت 483/1090) في مدينة سرخس التي تقع في حدود تركمنستان وإيران اليوم سنة 400/1009 – 1010. ونشأ في بيئة علمية روافدها المعرفية تنتمي للمدرسة الماتوريدية والحنفية، وأتاحت العزلة التي فرضت على الإمام السرخسي في السجن فرصة لتأليف معظم تراثه العلمي المكتوب، حيث ساهمت مؤلفاته على الكتب السابقة في المذهب الحنفي في توسيع المدارك الفقهية في فقه المذهب الحنفي، ومنها كتاب المبسوط وأصول الفقه وشرح السير الكبير، حيث اشتغل بتهذيبها وتعليل ما فيها وضرب الأمثلة العلمية لمسائلها مع ذكر التعليلات اللازمة بالإضافة الى المسائل الفقهية المقارنة والتي أغنت القارئ في المسائل الواردة في هذه الكتب، فأصبحت مرجعا مهما لطلبة العلم والمختصين في كل عصر، كما كانت مصدرا مهما ومرجعا لازما للباحثين في الدراسات المعاصرة وفي وضع القوانين والتطبيقات الفقهية.

لقد كان الإمام السرخسي أحد أعمدة العلوم الإسلامية ومرجعا هاما في البحوث والدراسات قديما وحديثا، حيث يرجع لها الباحثون والمتخصصون في مختلف المجالات العلمية، لقد اكتسبت آراءه العلمية قيمة مهمة في العصر الحاضر في المسائل المستجدة في الفقه والاقتصاد الإسلامي والعقوبات وقوانين الأسرة غيرها من المجالات الضرورية، كما كانت آراءه الفقهية  ذات قيمه عالية في تأكيد ريادة الحضارة الإسلامية في مجالات متعددة، حيث يعد تراث السرخسي أحد المراجع المهمة للمتخصصين في مجال القانون المستمد من الفقه في الوقت المعاصر؛ ومن هنا يسعى المؤتمر لإبراز الأبعاد الحضارية والإنسانية في تراث الإمام السرخسي وآراءه العلمية في هذا المجال، ودراسة قيمتها العلمية وتطبيقاتها المعاصرة، كما يركز على إبراز أهمية آراءه المهمة في حقوق المواطنة والأقليات والقانون الدولي. ودورها في تأكيد ريادة القوانين المستمدة من الفقه الإسلامي.

 

                   Abū Bakr Muḥammad b. Abī Sahl al-Sarakhsī (d. 483/1090) was born in the city of Sarakhs, which is located today on the boarder of Turkmenistan and Iran in the year 400/1090-1. Al-Sarakhsī, whose education was of a Ḥanafī-Māturīdī lineage, was incarcerated for a long period of time due to his criticism of the unjust practices and wrongdoings of the rulers of his time. He produced certain parts of many of his works during his incarceration, among which are some of the influential works within the Ḥanafī legal literature such as al-Mabsūṭ, Uṣūl al-Fiqh, and Šarḥ al-Siyar al-Kabīr, which can provide valuable insights into the modern study of law. Thanks to the works he produced, he has not only summarized the legal tradition that came before him, but also contributed to it by making unique explanations where he deemed appropriate, thus making this tradition even richer.  In this regard, al-Sarakhsī has been a leading figure who should always be reckoned with in Islamic studies in general and in Islamic law in particular.

             The International al-Sarakhsī Symposium, which will be organized by the Institute for Islamic Studies at Pamukkale University on 10th-12th of October, 2025, aims to discuss al-Sarakhsī from various aspects and draw attention to him as someone who deserves to be on the agenda thanks to being a corner-stone in Islamic Studies and as being someone about whom modern legal scholars cannot be ignorant of for his legal notion and legal philosophy. To this end, the symposium will cover such topics as, “comparison of al-Sarakhsī’s legal philosophy and modern legal philosophy, al-Sarakhsī’s view of international law and the Minority law, his dealing with the Family law and Criminal law, al-Sarakhsī’s role in the formation of Islamic law, comparison of al-Sarakhsī’s view of economy and today’s views of economy, the importance of al-Sarakhsī’s works within the Islamic Legal literature.”

 

Konu Başlıkları / Topics / عناوين الموضوعات

Sempozyum Takvimi / Symposium Schedule / تقويم الندوة

Katılım Şartları / Terms of Participation /  شروط المشاركة