Yeni YÖK Yasası - Ankara Üniversitesi İdari Personel Konseyinin Görüşü

YENİBİR YÜKSEKÖĞRETİM YASASINA DOĞRU BAŞLIKLI TASLAĞA İLİŞKİN

ANKARA ÜNİVERSİTESİ İDARİ PERSONEL KONSEYİNİN GÖRÜŞÜ

Üniversiteler işlerlik açısından (akademik personel – idari personel – öğrenci) üç paydaştan oluşmaktadır. Mevcut hali ile akademik personeli tatmin etmeyen bu tasarı üniversiteyi oluşturan diğer paydaşları da tatmin etmemiştir. Yeni tasarı; idari personelin yok sayıldığı yürürlükteki kanundan farklı olmamakla birlikte, akademik personelin çalışma ve yükselme zorluklarına, öğrencilerin yaşadığı eğitim – öğretim sorunlarına da çözüm getirmemiştir.

Üniversitelerin paydaşları olan bizlerin yürürlükte olan yasa ile ilgili yaşadığımız sıkıntılarımız bulunmaktadır ve yeni tasarıda da bu konulara değinilmemiştir. Bu güne kadar yapılmış olan çalışmalarda da idari personel, mevcut olan yasadaki gibi yok sayılmıştır.

İdari personelin üniversitelerdeki mevcut işlevine bakacak olursak;

Üniversitelerin yükünü çeken, devamlılığını sağlayan, yaşayan hafızalarıdır idari personel. Rektörler, dekanlar, öğrenciler sürekli değişirken idari personel değişmez. Yenilenen yönetimlerin ve uygulamaların yapıtaşı olarak hizmetlerine devam ederler. Laboratuarların hazırlanmasından, teknik işlerden ve onarımlardan tutun yazışmalara, sistemin devamlılığına, öğrenci kayıtlarından akademik kadroların takibine kadar idari personelin elinin değmediği alan ve konu yoktur.

Üniversitelerin olmazsa olmazlarından olan idari personel ne yazık ki hak ettiği saygınlığı görememektedir. Üniversitelerde idari yapılanma sağlam zeminlere oturtulmalı, varlığı ve önemi bilinmelidir.

Söz konusu tasarının bu hali ile üniversiteler ile üniversite paydaşları tarafından hazırlanmadığı ve hiçbir paydaş tarafından kabul görmeyeceği kesindir.

Bu hali ile ilgili taslağın mevcut kanundaki eksiklikleri gidermekten ziyade üniversite yönetim şeklini değiştirmeye yönelik olduğu açıktır.

Bu bağlamda Ankara Üniversitesi İdari Personel Konseyi olarak yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde gerek hazırlanan tasarının çerçeve şekli, gerekse çerçevenin içeriği konusundaki görüşlerimiz aşağıdadır.

Yasa Tasarısı çerçevesine ilişkin görüşlerimiz;

Hazırlanan tasarıda Atatürk ilke ve inkılapları, milli değerlere vurgu yapan hususlar aynen korunmalı, Türkçe’ nin bir bilim dili olduğu vurgulanmalıdır.
Tasarı içerisinde tanımlamalar başlıklı 3. madde de idari personelin tanımı yapılmalıdır.
Tasarı içerisinde İdari Personel Konseyi oluşturulması, görev ve işleyişinin belirlenmesi gerekmektedir.
Tasarı içerisinde idari personelin tanımı, görev ve yetkileri, yükselme ve atanma durumları ele alınmalıdır.
Adli soruşturma ve disiplin hükümleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa aykırılıklar içermektedir.
Performans değerlendirmesi idari personele de uygulanmalı ancak ölçütler iyi belirlenmeli tarafsız olmalıdır.
Üniversitelerde her türlü hizmet ve üretim akademik ve idari personel tarafından birlikte verilmesine rağmen taslakta “akademik personel” ibaresi kullanılmakta ve maddi konularda idari personel yine yok sayılmaktadır. Bu ifade “üniversite çalışanları” olarak değiştirilmeli, kurumda görev yapan herkes kadro ve unvanına göre belirli oranlarda yararlanmalıdır.
Üniversite Konseyi kurulması ile ilgili kıstaslar üniversiteler arasında eşitsizliğe yol açacaktır.
İdari kadrolara vekaleten de olsa akademik kadroların atanması engellenmelidir. Belirtilen usul ve sayıda akademisyen koordinatör olarak görevlendirilmelidir.
Üniversitelerdeki tüm idari kadrolara atamalar sınavla yapılmalıdır.

Hazırlanan Tasarı Metnine İlişkin görüşlerimiz;

Tanımlar başlıklı 3. Maddeye idari personel tanımı eklenmelidir. “Yükseköğretim üst kuruluşlarında başkana, üniversitelerde rektöre bağlı, merkez yönetim örgütünün başında bir genel sekreter ve hizmetlerin gerekli kıldığı daire başkanları, müdürler, danışmanlar, hukuk müşavirleri, uzmanlar ile büro ve iç hizmet görevlerini yapmak üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar.”
Madde 20 den sonra İdari Personel Konseyi eklenmeli, yapısı ve işleyişi belirtilmelidir. İdari Personel Konseyi: Yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanı dışındaki tüm personelin çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve idari personelin çalışma koşulları konusundaki kararlara katılımını sağlayarak iş verimliliğinin artırılması, eğitim, sağlık, spor, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarının karşılanması ve geliştirilmesi, üniversite yönetimi ile aralarında etkili bir iletişim kurarak beklenti ve isteklerinin iletilmesi, amacı ile üniversitelerde İdari Personel Konseyi oluşturulur. (2) Yükseköğretim kurumlarında yönetim kurulu kararıyla idari personel konseylerine yürütecekleri faaliyet programı çerçevesinde Rektörlükçe her yıl bütçeden belirli bir tutar ayrılır. İdari personel konseyinin bütçe ve harcamaları yükseköğretim kurumunun iç denetim ve kontrol sistemi çerçevesinde denetlenir. (3) Yükseköğretim kurumları tarafından faaliyetlerini gereği gibi yürütebilmeleri için idari personel konseyine uygun bir mekan tahsis edilir. (4) Türkiye Yükseköğretim İdari Personel Konseyi, yükseköğretim kurumları idari personel konsey başkanlarının kendi aralarından seçtikleri bir başkan ve on üyeden oluşur. Türkiye Yükseköğretim İdari Personel Konseyinin yürüteceği yıllık faaliyet programları çerçevesinde Kurul tarafından her yıl bütçeden belirli bir meblağ ayrılır ve buna ilişkin harcamalar Kurulca denetlenir. (5) Yükseköğretim kurumları idari personel konseyleri ile bunların oluşturduğu Türkiye Yükseköğretim İdari Personel Konseyinin oluşumu, katılacağı kurullar ve çalışma usul ve esasları Kurul tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.
Madde 10 (6) Üniversite konseyi aşağıdaki görevleri yapar. a) Rektör ve dekanları seçmek ve atamak, (Rektörlük ve dekanlık seçimlerini ve denetimlerini yapmak) b) Üniversite stratejik planını onaylamak, c) Üniversitenin yatırım programını ve bütçe tasarısını hazırlamak, ç) Bütçe tertipleri arasında aktarma ve ödenek ekleme yapılmasını karara bağlamak, d) Üniversite adına kamulaştırmaya, gayrimenkul satın alınmasına, üniversitenin mülkiyetindeki gayrimenkuller üzerinde üçüncü kişiler lehine aynî hak tesisine karar vermek, e) Öğrenci kontenjanlarını Kurul tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde belirlemek, f) Sözleşmeli öğretim elemanlarına ödenecek ücretleri belirlemek, g) Senatonun, 12 nci maddenin 3 ncü fıkrasının (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen kararları ile üniversite yönetim kurulunun 13 ncü maddenin 3 ncü fıkrasının (c) bendinde belirtilen kararlarını onaylamak.
Madde 10 (4) Üniversite konseyi, üniversite öğretim üyeleri tarafından her biri farklı fakültelerde görev yapan öğretim üyeleri arasından seçilen beş; Bakanlar Kurulu tarafından seçilen iki; Kurul tarafından ilgili üniversitenin profesör unvanlı öğretim üyeleri arasından seçilen iki; bu dokuz üyenin ilgili üniversitenin mezunları arasından seçtiği bir ve son üç yıl içinde üniversitenin bulunduğu ildeki vergi mükellefleri içerisinde en çok gelir vergisi ödeyen gerçek kişiler ya da kurumlar vergisi ödeyen tüzel kişi temsilcileri arasından veya ilgili üniversiteye en çok bağışta bulunanlar arasından seçtiği bir kişi olmak üzere onbir üyeden oluşur. idarî görevi bulunan öğretim üyeleri üniversite konseyi üyeliğine aday olabilmek için bu görevlerinden çekilmek zorundadırlar. (üniversite öğretim üyeleri tarafından her biri farklı fakültelerde görev yapan öğretim üyeleri arasından seçilen 4 profesör, 3 doçent, 2 yardımcı doçent; üniversite idari personel temsilcisi; üniversite öğrenci temsilcisi olmak üzere onbir üyeden oluşur. idarî görevi bulunan öğretim üyeleri üniversite konseyi üyeliğine aday olabilmek için bu görevlerinden çekilmek zorundadırlar.)
Madde 11 (5) Üniversite konseyi bulunmayan Devlet üniversitelerinde rektör seçimi ve atamasında aşağıdaki usul uygulanır: a) Rektör adaylarını belirleme komisyonu Genel Kurul tarafından belirlenen bir Kurul üyesinin başkanlığında, Genel Kurulun, ilgili üniversitenin öğretim üyeleri arasından seçeceği iki; ilgili üniversite senatosunca, farklı fakülte öğretim üyeleri arasından seçilen üç; bu altı kişinin üniversitenin bulunduğu ildeki vergi mükellefleri içerisinde en çok gelir vergisi ödeyen gerçek kişiler ya da kurumlar vergisi ödeyen tüzel kişi temsilcileri arasından veya ilgili üniversiteye en çok bağışta bulunanlar arasından seçeceği bir kişi olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur. (…Kurul üyesinin başkanlığında, Genel Kurulun, ilgili üniversitenin öğretim üyeleri arasından seçeceği iki; ilgili üniversite senatosunca, farklı fakülte öğretim üyeleri arasından seçilen üç; üniversite idari personel temsilcisi olmak üzere toplam yedi kişiden oluşur.) b) Rektörlüğe başvuru şartları Kurul tarafından ilan edilir. c) Bir yükseköğretim kurumunda profesör olarak atanmış ve bu ilana başvuran adaylar veya aday gösterilenler arasından, rektör adaylarını belirleme komisyonu tarafından üç aday belirlenir ve üç aday arasında seçim yapılır. ç) Belirlenen adaylar arasından biri Kurul/Cumhurbaşkanı tarafından rektör olarak atanır (Seçimde en yüksek oyu alan aday rektör olarak atanır)
MADDE 12- (1) Senato, üniversitenin akademik konularda en üst karar organıdır. (2) Senato, rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar, enstitü ve konservatuar müdürleri, her fakülteden fakülte öğretim üyeleri tarafından üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile meslek yüksekokulları müdürlerinin kendi aralarından seçeceği en fazla üç müdürden oluşur. Genel sekreter oy hakkı olmaksızın senato toplantılarına katılır ve raportörlük yapar. Üniversite öğrenci temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme ve atama konuları dışındaki toplantılara katılabilir. (Senato, rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar, enstitü ve konservatuar müdürleri, her fakülteden fakülte öğretim üyeleri tarafından üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile meslek yüksekokulları müdürlerinin kendi aralarından seçeceği en fazla üç müdürden oluşur. Genel sekreter senato toplantılarına katılır ve raportörlük yapar. Üniversite öğrenci temsilcisi ve üniversite idari personel temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme ve atama konuları dışındaki toplantılara katılabilir.)
MADDE 13- (1) Üniversite yönetim kurulu, üniversitenin idari konularda en üst karar organıdır. (2) Üniversite yönetim kurulu, rektörün başkanlığında, dekanlar, enstitü ve konservatuar müdürleri ile meslek yüksekokulları müdürlerinin kendi aralarından seçeceği bir müdürden oluşur. Rektör yardımcıları ve genel sekreter oy hakkı olmaksızın toplantılara katılır ve genel sekreter raportörlük yapar. Üniversite öğrenci temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme, atama ve disiplin konuları dışındaki toplantılara katılabilir. (Üniversite yönetim kurulu, rektörün başkanlığında, dekanlar, enstitü ve konservatuar müdürleri ile meslek yüksekokulları müdürlerinin kendi aralarından seçeceği bir müdürden oluşur. Rektör yardımcıları ve genel sekreter toplantılara katılır ve genel sekreter raportörlük yapar. Üniversite öğrenci temsilcisi ve üniversite idari personel temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme, atama ve disiplin konuları dışındaki toplantılara katılabilir.)
MADDE 14-4(h) İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı: Üniversite personelinin atama, özlük ve emeklilik işleriyle ilgili işlemleri yapmak, idarî personelin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamak. idari personelin görevde yükselme ve unvan değişikliği eğitim ve sınavlarını yapmak.
MADDE 15 (3) Devlet yükseköğretim kurumlarında fakültede kadrolu öğretim üyelerince yapılan seçimde en fazla oy alan profesör unvanına sahip öğretim üyesi üç yıl süreyle üniversite yönetim kurulunca, üniversite konseyi olan üniversitelerde ise, konsey başkanı tarafından dekan olarak atanır. Kadrolu profesör sayısı üç veya daha az olan ya da en fazla on öğretim üyesi bulunan fakültelerde dekan doğrudan üniversite yönetim kurulu, üniversite konseyi bulunan üniversitelerde ise konsey başkanı tarafından atanır. Devlet yükseköğretim kurumlarında bir kişi aynı fakültede üst üste en fazla iki dönem dekan olarak görev yapabilir. Özel ve vakıf yükseköğretim kurumlarında dekan doğrudan rektör tarafından atanır. (Devlet yükseköğretim kurumlarında ve üniversite konseyi olan üniversitelerde belirlenen adaylar arasından fakültede kadrolu tüm çalışanlarca yapılan seçimde en fazla oy alan profesör unvanına sahip öğretim üyesi üç yıl süreyle üniversite yönetim kurulunca dekan olarak atanır. Kadrolu profesör sayısı üç veya daha az olan ya da en fazla on öğretim üyesi bulunan fakültelerde dekan doğrudan rektör tarafından atanır. Devlet yükseköğretim kurumlarında bir kişi aynı fakültede üst üste en fazla iki dönem dekan olarak görev yapabilir. Özel ve vakıf yükseköğretim kurumlarında dekan doğrudan rektör tarafından atanır.)
MADDE 15 (6) Fakültenin akademik ve idarî konularda en üst karar organı olan fakülte yönetim kurulu dekanın başkanlığında, dekanın belirleyeceği en fazla beş bölüm başkanı; fakültede kadrolu profesör, doçent, yardımcı doçent ve araştırma görevlilerinin kendi aralarından seçeceği üç profesör, iki doçent, bir yardımcı doçent ve bir araştırma görevlisi ile fakülte |öğrenci temsilcisinden oluşur. Fakültede temsil edilemeyen akademik unvanlar için seçim yapılmaz. Üyelerin görev süresi dekanın görev süresi ile sınırlıdır. Dekan yardımcıları ile fakülte sekreteri oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılır, fakülte sekreteri raportörlük yapar. Fakülte öğrenci temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme, atama ve disiplin konuları dışındaki toplantılara katılabilir. (Fakültenin akademik ve idarî konularda en üst karar organı olan fakülte yönetim kurulu dekanın başkanlığında, dekanın belirleyeceği en fazla beş bölüm başkanı; fakültede kadrolu profesör, doçent, yardımcı doçent ve araştırma görevlilerinin kendi aralarından seçeceği üç profesör, iki doçent, bir yardımcı doçent ve bir araştırma görevlisi ile fakülte öğrenci temsilcisi ve fakülte idari personel temsilcisinden oluşur. Fakültede temsil edilemeyen akademik unvanlar için seçim yapılmaz. Üyelerin görev süresi dekanın görev süresi ile sınırlıdır. Dekan yardımcıları ile fakülte sekreteri oy hakkı olmaksızın yönetim kurulu toplantılarına katılır, fakülte sekreteri raportörlük yapar. Fakülte öğrenci temsilcisi ve fakülte idari personel temsilcisi oy hakkı olmaksızın akademik yükselme, atama ve disiplin konuları dışındaki toplantılara katılabilir.)
MADDE 43- (1) Devlet yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanlarından 42 inci madde uyarınca belirlenen akademik faaliyet puanı 30 puan ve üzerinde bulunanlara akademik faaliyet ödeneği verilir. Bu ödeme yüz akademik faaliyet puanına karşılık gelmek üzere en yüksek Devlet memuru aylığı ek gösterge dâhil brüt tutarının profesörler için yüzde …, doçentler için yüzde …, yardımcı doçentler için yüzde … ve diğer öğretim elemanları için yüzde …, esas alınmak suretiyle öğretim elemanlarının kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunca Mart ayının onbeşinden itibaren 12 ay süreyle her ayın onbeşinde yapılır. (Devlet yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanlarından 42 inci madde uyarınca belirlenen akademik faaliyet puanı 30 puan ve üzerinde bulunanlara ve idari personele akademik faaliyet ödeneği verilir. Bu ödeme yüz akademik faaliyet puanına karşılık gelmek üzere en yüksek Devlet memuru aylığı ek gösterge dâhil brüt tutarının profesörler için yüzde …, doçentler için yüzde …, yardımcı doçentler için yüzde … ve diğer öğretim elemanları için yüzde …,, idari personel için kadro ve unvan durumu esas alınmak suretiyle kurum çalışanlarının kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunca Mart ayının onbeşinden itibaren 12 ay süreyle her ayın onbeşinde yapılır.)
MADDE 64 – (1) Yükseköğretim kurumlarında genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, müdür, hukuk müşaviri, iç denetçi ve memurlar üniversite yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından atanır. Fakülte, enstitü, konservatuar ve meslek yüksekokulu sekreterinin atanması, ilgili dekan ve müdürün önerisi üzerine rektör tarafından yapılır. (2) Genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, fakülte sekreteri, enstitü sekreteri, konservatuar sekreteri, meslek yüksekokulu sekreteri ve müdür olarak atanabilmek için lisans diplomasına sahip olmak şarttır. (3) Genel sekreterin görev süresi rektörün görev süresinin sona ermesiyle kendiliğinden sona erer. Söz konusu kadroya atanmış olanlardan görev süresi sona erenler ile görev süresi sona ermeden görevden alınanlar boş kadro şartı aranmaksızın araştırmacı kadrolarına halen bulundukları kadro dereceleriyle hiçbir işleme gerek kalmaksızın atanmış sayılır. Bu fıkra kapsamında atanacakların araştırmacı kadroları, başka bir işleme gerek kalmaksızın atama işleminin yapılmış sayıldığı tarih itibarıyla ihdas edilerek yükseköğretim kurumlarının kadro cetvellerinin ilgili bölümlerine eklenmiş sayılır. Bu fıkra ile ihdas edilmiş sayılan araştırmacı kadroları herhangi bir sebeple boşalması halinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. Atanma şartlarını kaybetmeleri nedeniyle görevlerine son verilenler hariç olmak üzere, en az iki yıl görev yaptıktan sonra görev süresi dolmadan görevden alınanlara, atanmış sayıldıkları araştırmacı kadrosuna bağlı olarak malî haklar kapsamında döner sermaye ek ödemesi hariç, yapılmakta olan her türlü ödemeler toplamının net tutarının, görevden alındıkları kadroya bağlı olarak malî haklar kapsamında döner sermaye ek ödemesi hariç en son ayda aldığı her türlü ödemeler toplamının net tutarından az olması hâlinde aradaki fark, her halükarda görev süresini geçmemek üzere ve fark kapanıncaya kadar herhangi bir kesintiye tâbi tutulmaksızın ödenir. (1. Yükseköğretim kurumlarında tüm idari kadrolara atamalar sınav ile yapılır. 2. Genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, daire başkanı, fakülte sekreteri, enstitü sekreteri, konservatuar sekreteri, meslek yüksekokulu sekreteri ve müdür olarak atanabilmek için lisans diplomasına sahip olmak, sınavı kazanmış olmak ve diğer belirlenen ölçütlere sahip olmak gerekmektedir.)

Kamuoyu ile paylaşılan yasa tasarısının; yukarıda belirttiğimiz gerekçe ve değişiklik taleplerimizin karşılanması noktasında yeniden değerlendirilerek söz konusu tasarıda belirtilen amaçlar ve benimsenen ilkeler doğrultusunda demokratik ve tüm kesimleri kapsayacak şekilde yeniden tartışmaya açılmasını talep ediyoruz.