DENEY HAYVANLARI ETİK KURULU ÇALIŞMA GRUPLARI

Etkisini veya katkısını merak ettiğimiz bir durumun, gerçekten etkili/katkılı olup olmadığını anlamak gereklidir.. Etkili olup olmadığı söz konusu edilen durum bağımsız değişken adını alır. Bağımsız değişkenin etkisi olarak yorumlanabilecek tüm parametreler ise, bağımlı değişken adını alır.

Dolayısıyla deney gruplarını oluştururken öncelikle bir kontrol grubunun olması gerekir. Kontrol grubunda bağımsız değişken uygulanmaksızın bağımlı değişkenlerin zamansal boyutta nasıl değiştiği kaydedilir. Etki diyeceğimiz değişikliği bu gruba göre değerlendirmemiz gerekir. Oluşturulan bu kontrol grubuna genellikle etkisiz olduğu bilinen bir madde uygulanır.

Bağımsız değişkeni uyguladığımız gruplar ise deney grupları olarak adlandırılır. Bu gruplar, deneyleri planlarken ortaya koyduğumuz amaç ve bu amaç doğrultusunda oluşturduğumuz hipotezi test etmek üzere birden fazla sayıda olabilir. Örnek, bir ilacın birden fazla dozunu uygulamak suretiyle oluşturulan deney grupları, gibi.

Bağımsız değişkenimizin yapısına göre farklı kontrol grupları da eklemek gerekebilir. Örneğin, bağımsız değişkeni uygulamak üzere tuzlu su çözeltisinden farklı bir çözücü kullanılmışsa (örneğin, etanol), bu çözücünün etkisini de başka bir kontrol grubunda değerlendirmek ve tuzlu su kontrol grubuyla karşılaştırmak gerekir. Bu kontrol grubu “vehicle” kontrol adını alır.

Cerrahi araştırmalarda başka bir kontrol grubuna da gereksinim duyulur. Bu grupta, sadece operasyon stresi uygulanan ama, bağımsız değişken olarak etkisi değerlendirilecek girişimin yapılmadığı denekler bulunur. Buna “sham” kontrol grubu adı verilir.

Hayvan Deneylerinde 3R Kuralı

Hayvan deneyi yapmaya karar verirken 3 R kuralı mutlaka olarak göz önüne alınmalıdır:

  • Replacement: Alternatif yöntemler göz önüne alınmalı, (Araştırmanın deney hayvanları üzerinde yapılmış olması, o araştırmanın bilimsel kalitesini artırıcı bir unsur değildir!)
  • Reduction: Maksimum enformasyon verebilecek minimal sayıda hayvan kullanılmalı,
  • Refinement: Olabilecek en iyi yöntem ile bir hayvandan maksimum bilgi toplanabilmelidir.