T.C.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
GİRİŞİMSEL OLMAYAN KLİNİK ARAŞTIRMALAR ETİK KURULU YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Madde 1- Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Yönergesinin amacı;
a) Pamukkale Üniversitesi tüm birimlerinde ve başvuru halinde etik kurulu bulunmayan kurumlarda insan denekler üzerinde ya da insan biyolojik materyalleri kullanılarak yapılacak Pamukkale Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu ile Pamukkale Üniversitesi Hayvan Deneyleri Etik Kurulu’nun görev alanı dışında kalan, bilimsel, klinik, laboratuvar ve alan araştırmalarını yürürlükteki mevzuatlara uygun olarak tıbbi etik açısından değerlendirmek
b) Araştırıcıların, gönüllülerin ve hastaların güvenliklerini, sağlıklarını, onurlarını ve mahremiyetlerini korumak için, görüş bildirmek
c) Pamukkale Üniversitesine bağlı sağlık kuruluşlarında, tıbbi uygulama ve araştırmalar esnasında oluşabilecek tıbbi etik ile ilgili sorunları yürürlükteki mevzuat ve tıbbi etik ilkeleri doğrultusunda değerlendirmek ve tavsiyelerde bulunmak konusunda usul ve esasları düzenlemektir.
Madde 2- (1) Bu Yönerge, sağlık bilimleri kapsamında hasta ve/veya sağlıklı gönüllü bireylerin katıldığı ve gönüllü bireylere araştırmacının doğrudan müdahalesini gerektirmeden yapılan Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmaları ve bu araştırmaları gerçekleştirecek kişileri kapsar.
(2) Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından değerlendirilecek olan çalışmalar:
a) Arşiv taramalarına dayanan tüm retrospektif çalışmalar,
b) Sağlık bilimleri ile ilgili, niceliksel ve niteliksel araştırma yöntemleri (anket, ölçek, vb) kullanılarak yapılacak araştırmalar
c) Çevrimiçi test, mülakat, ses/video kaydı ile toplanan verilerin kullanılacağı araştırmalar,
ç) İlaç ve tıbbi cihaz dışı gözlemsel çalışmalar (tanımlayıcı, kesitsel, olgu-kontrol, kohort),
d) Biyokimya, mikrobiyoloji, patoloji materyalleri (vücut sıvı ve doku örnekleri vb.) ve rutin radyolojik görüntüleri kullanarak yapılacak tanımlayıcı araştırmalar,
e) Antropometrik ölçümlere dayalı yapılan araştırmalar,
f) Vücut fizyolojisi (egzersiz, vb) ile ilgili araştırmalar,
g) Hücre veya doku kültürü (in vitro) araştırmaları,
h) Gen tedavisi dışında kalan ve genetik materyalle yapılacak tanımlayıcı çalışmalar,
i. Hemşirelik faaliyetlerinin sınırları içinde yapılacak araştırmalar,
j) Sağlık alanını ilgilendiren, gönüllülere doğrudan müdahalenin yapılmadığı diğer bilim alanlarının yapacağı araştırmalardır.
(3) Bu yönerge kapsamında değerlendirilemeyecek olan araştırmalar
a) Ruhsat veya izin alınmış olsa dahi, insanlar üzerinde ilaç ve terkipleriyle yapılacak ilaç klinik araştırmaları,
b) Gözlemsel ilaç çalışmaları,
c) Biyoyararlanım ve biyoeşdeğerlik çalışmaları,
d) Bitkisel ürünlerle yapılan klinik araştırmaları,
e) Biyolojik ürünlerle yapılan klinik araştırmaları,
f) İleri tıbbi tedavi ürünleri ile yapılan klinik araştırmaları,
g) Gen tedavisi klinik araştırmaları,
h) Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları,
i) Gıda takviye ürünleri ile yapılan klinik araştırmaları,
j) Kozmetik ürünler ve hammaddeleri klinik araştırmaları,
k) Tüm tıbbi cihaz klinik araştırmaları (etkinlik, güvenlik, performans ve yan etkileri değerlendirmeye yönelik)
l) İnsanlar üzerinde yapılacak kök hücre nakli, organ ve doku nakli araştırmaları,
m) Gözlemsel cerrahi rutin veya yeni yöntem araştırmaları
n) İnsanlarda denenmesi söz konusu olabilecek diğer tüm madde ve ürünlerle yapılacak araştırmalar gibi ilaç ve ilaç-dışı klinik çalışmalardır.
Dayanak ve Tanımlar
Madde 3-
Dünya Tabipler Birliği Helsinki Bildirgesi (2024)
Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (2012)
Hasta Hakları Yönetmeliği (1998)
Türk Tabipler Birliği Hekimlik Meslek Etiği Kuralları (2012)
İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik (2013)
İyi Klinik Uygulamaları Kılavuzu ve İyi Laboratuvar Uygulamaları Kılavuzu (2015)
İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun (2003)
Takviye Edici Gıda Yönetmeliği (2013)
Tıbbi Cihaz Klinik Araştırmaları Yönetmeliği (2014)
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği (2014)
Kozmetik Ürün veya Hammaddelerinin Klinik Araştırmaları Hakkında Yönetmelik (2015)
Tıbbi deontoloji tüzüğü.
Madde 4- Bu Yönergede geçen;
a) Araştırma (projesi): Madde 3’de verilen yönetmeliklerin kapsamı dışında kalan ve Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından onaylanarak yürütülmesi öngörülen, klinik tıp, temel tıp, insan biyolojisi ve insan bilimlerinde yapılacak bilimsel araştırmaları;
b) Araştırmacı: Alanında gerekli bilgi ve beceriye sahip, bir araştırma ve/veya geliştirme konusu belirleyip, bir tıbbi araştırma projesini planlayıp yürütebilecek, araştırma projesinin süreçlerine katkı sunabilen kişiyi;
c) Sorumlu araştırmacı: Alanında uzmanlık veya doktora eğitimini tamamlamış ve araştırmanın yürütülmesinden sorumlu olan kişi. Tez çalışmalarında, resmi olarak görevli ‘tez danışmanı’ öğretim üyesini;
d) Destekleyici: Araştırmanın başlatılmasından, yürütülmesinden ve/veya finanse edilmesinden sorumlu olan kişi, kurum veya kuruluşları (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) veya üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP)ve benzeri);
e) Gönüllü: Bu yönergenin hükümleri/tıbbi etik ilkeler doğrultusunda ve ilgili yasal mevzuat uyarınca, bizzat kendisinin veya yasal temsilcisinin yazılı oluru alınmak suretiyle, araştırmaya katılacak olan hasta veya sağlıklı bireyi;
f) Bilgilendirilmiş gönüllü olur formu (BGOF): Araştırmaya katılacak gönüllü veya yasal temsilcisinin, araştırmaya ait uygulama ve risklerle ilgili bilgi verildikten sonra; gönüllünün araştırmaya katılmayı kabul etmeye karar verdiğini gösteren, tarafların imzaladığı ve tarih eklenmiş yazılı belgeyi;
Ayrıca gönüllünün veya yasal temsilcisinin okuma-yazması yoksa ya da gönüllü, görme engelliyse araştırmadan bağımsız en az bir tanığın huzurunda yapılan bilgilendirme ve tanığın imzası alınmak suretiyle gönüllünün rızasını gösteren yazılı belgeyi;
g) Etik kurul: Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulunu;
h) Bakanlık: T.C. Sağlık Bakanlığını;
ı) Başkan: Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Başkanını;
i) Raportör: Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu Raportörünü;
j) Rektör: Pamukkale Üniversitesi Rektörünü;
k) Dekanlık: Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı;
l) Senato: Pamukkale Üniversitesi Senatosunu ifade etmektedir.
İKİNCİ BÖLÜM
Etik Kurul ve Çalışma Esasları Kuruluş ve Üyelerin Nitelikleri
Kuruluş ve Üyelerin Nitelikleri
Madde 5-
(1) Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu aşağıda özellikleri belirtilen üyelerden oluşur.
a) Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Bölümü, Dahili Tıp Bilimleri Bölümü ve Cerrahi Tıp Bilimleri Bölümlerinden en az ikişer Öğretim üyesi
b) Tıbbi Biyoistatistik yada Halk Sağlığı Anabilim Dalından bir öğretim üyesi
c) Varsa Tıp Etiği (Deontoloji) Anabilim Dalından bir öğretim üyesi
d) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalından bir öğretim üyesi
e) Pamukkale Üniversitesinin Tıp Fakültesi dışındaki sağlık ve spor bilimleri ile ilgili fakülte yada yüksekokullarından en az üç öğretim üyesi
(2) Tıp Fakültesi öğretim üyeleri Tıp Fakültesi Dekanının önerisi ve Rektörün onayıyla, diğer fakültelerin öğretim üyeleri Rektör tarafından resen atanır.
Üyelerin Görev Süresi
Madde 6- Etik Kurul üyeleri Rektör tarafından 3 (üç) yıl için atanır. Görev süresi biten bir üye yeniden atanabilir. Bir takvim yılı içinde, izinsiz veya mazeretsiz olarak üst üste üç (aralıklı olarak beş) toplantıya katılmayan veya uzun süreli (3 aydan daha fazla) olarak fakülte dışında (yurt içi veya yurt dışı) görevlendirilen üyenin üyeliği kendiliğinden düşer ve kalan süre için yerine aynı nitelikte başkası atanır. Etik ihlal nedeniyle mahkûmiyet veya disiplin cezası alan kişiler kurula üye olamaz üye ise üyeliği düşer. Kurul üyeliğinden çekilme veya üyeliğin düşmesi Rektör onayının ilgiliye tebliğiyle yürürlüğe girer.
Görev ve Sorumluluk
Madde 7-
1) Etik Kurul, kapsamı dahilindeki bilimsel araştırmaları değerlendirerek uygun bulduklarını onaylar.
2) Başvuru halinde araştırma ve tıbbi etik konularında görüş bildirir.
3) Başvuru halinde sağlık hizmetleri uygulamalarında ortaya çıkan sorunlar hakkında tıbbi etik açısından görüş bildirir, önerilerde bulunur.
4 )Etik Kurul kararlarından ve görüşlerinden dolayı sorumlu tutulamaz, değerlendirme ve karar verme hususunda bağımsızdır.
5) Etik Kurul onay verdiği araştırmaları araştırma başvuru belgelerine ve tıbbi etiğe uygun olarak yürütülüp yürütülmediği açısından denetler. Etik Kurul araştırmanın yürütülmesi sırasında araştırmaya izin verilirken mevcut şartlardan birinin ortadan kalktığını tespit ederse araştırmayı derhal durdurur. Bu şartların belirlenen süre içerisinde yerine getirilmemesi veya yerine getirilmesinin mümkün olmadığının anlaşılması veya bu süre zarfında gönüllü sağlığının tehlikeye girmesi hallerinde araştırma doğrudan sonlandırılır.
6) Yapılan araştırma başvurularında değerlendirme için kullanılacak formları düzenler.
Kurulun Çalışma Esasları
Madde 8-
1)Etik Kurul başkanı, başkan yardımcısı ve raportör etik kurul üyeleri tarafından üyeler arasından seçilir.
2) Kurul gerekli gördüğü takdirde en az üç üyeden oluşan alt kurullar oluşturabilir.
3) Kurul, başkanın çağrısıyla, başkan tarafından belirlenen gündemi görüşmek üzere ayda en az bir kere, üyelerin salt (üyelerin üçte iki çoğunluğun) çoğunluğun katılımı ile toplanır. Gerektiğinde başkanın çağrısı üzerine olağanüstü toplantılar yapılabilir. Başkanın olmadığı durumlarda oturumları başkan yardımcısı yönetir. Etik Kurul kararları, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır, eşitlik durumunda Başkanın oyu belirleyicidir.
4) Üyeler gizlilik sözleşmesi ve taahhütname imzalayarak göreve başlar.
5) Toplantı ve kurula son başvuru tarihleri, Etik Kurul web sayfasında daha önceden duyurulur. Kurula başvurular, Etik kurul sekretaryasına başvurma tarihi sırasına göre kayıt altına alınır. Başvuru dosyalarının toplantı gündemine alınabilmesi için; tek nüsha halinde hazırlanmış başvuru dosyası ve ayrıca elektronik ortamda (CD, flash bellek, online başvuru sistemi vb.) hazırlanmış “Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Başvuru Formu” ve araştırma kapsamında gerekli olan ekleri sorumlu/yardımcı araştırmacı tarafından Etik Kurul Sekretaryasına teslim edilmelidir. Etik Kurul Sekretaryası tarafından eksik olduğu tespit edilen dosyalar tamamlanmadan başvuru süreci başlatılamaz.
İnceleme Yöntemi
Madde 9- (1) Usulüne uygun yapılan başvurular, incelenmek üzere Etik Kurul üyelerine toplantıdan önce dağıtılır ve üyeler tarafından incelenir. Etik Kurul gelen başvuruyu, ilk toplantıda değerlendirir. Kurul değerlendirmelerini dosya üzerinde yapar, gerektiğinde sorumlu araştırıcıyı toplantıya davet edebilir ve sözlü bilgi alabilir. Etik kurul incelemeleri sırasında yürürlükteki yasal mevzuat ve tıbbi etiğe ilişkin temel ilkeler göz önünde bulundurulur.
(2) Etik Kurul üyeleri, kendilerine ulaşan her türlü bilgi için gizlilik ilkesine uymak zorundadır. Araştırmanın destekleyicisi ile ilişkisi olan veya incelenen araştırmada görevi bulunan etik kurul üyesi/üyeleri kendisinin, eşinin, ikinci derece dahil kan ve sıhri akrabalarının araştırmalarının, etik kuruldaki tartışmalarına ve oylamasına katılamaz, kurul kararını imzalayamaz. Etik Kurul ihtiyaç durumunda konu ile ilgili bilim dalından veya yan dal uzmanı kişilerin yazılı görüşünü alır ve bu kişileri danışman olarak toplantıya davet edebilir.
(3) Etik Kurulun, başvuruları değerlendirmede dikkate aldığı önemli konular;
- Araştırma ile ilgili verilen bilgilerin uygunluğu,
- Projenin usulüne uygun hazırlanıp hazırlanmadığı,
- Araştırmayı yapacak sorumlu araştırmacı ve araştırmaya dahil olan araştırmacıların araştırma içeriğine uygunluğu,
- Araştırmanın gerekçesi ve amacı,
- Araştırmanın yapılacağı yerlerin standartlara uygunluğu,
- Araştırmadan beklenen yarar ve risklerin değerlendirilmesi,
- Bilimsel verimliliği,
- Yeterli literatür bilgisi ile desteklenip desteklenmediği,
- Gönüllülerin hakları, güvenliği ve sağlığının korunması
- BGOF örneğinin, araştırmanın yeterli içeriğine sahip olması ve uygunluğu,
- Olur veremeyen kısıtlı kişiler ve çocuklar üzerinde yapılacak araştırmalara ait gerekçenin yeterliliği,
- Çalışmada maddi kaynak gerekiyorsa, kaynağın sorgulanması ve etik kurallara uygunluğudur.
(4) Etik Kurul, her başvuru dosyası hakkında, “uygun”, “düzeltilmesi gerekir”, “uygun değildir” ya da “kapsam dışı” şeklinde karar verir. “Düzeltilmesi gerekir” kararı sonucunda eksiklik ve önerilerin, gerek duyulan ek bilgi ve açıklamaların, başvuru sahibine yazılı olarak iletilmesine özen gösterilir. İstenilen bilgi ve belgeler Etik Kurula sunuluncaya kadar, inceleme süreci durdurulur. Eksiklikleri giderilen ve gerekli düzenlemeleri yapıldıktan sonra, Kurul Sekretaryasına teslim edilen başvuru dosyası, ilk toplantıda yeniden değerlendirmeye alınır. Düzeltme ve/veya eksiklikler için, üç ay içinde Etik Kurula bir dönüş yapılmadığı takdirde, başvuru dosyası geri çekilmiş kabul edilir. Etik Kurul kararı “Uygun değildir” olarak değerlendirilen projeler için, gerekçeli ve yazılı açıklamalar yapılarak sorumlu araştırmacıya bildirilir. Başvurudan önce uygulamaya konmuş ve yürütülmekte olan çalışmalar, değerlendirmeye alınmaz. Geçmişe yönelik olarak Etik Kurul onayı verilmez. Bu durum Etik kurul onayından sonra fark edilmişse Etik kurul onayı iptal edilir ve başvuru sahibi ve başvurucunun amirine bilgi verilir.
(5) Etik Kurul başvurularla ilgili sonuç raporunu en geç toplantı tarihinden itibaren 30 gün içinde hazırlar. Uzman görüşü istendiği durumlarda Etik Kurul süreyi uzatabilir. Gerektiğinde oluşturulacak olan alt kurullar, etik kurul tarafından görevlendirildikleri dosya üzerindeki çalışmalarını 20 gün içinde tamamlayarak hazırladıkları raporu etik kurulda görüşülmek üzere başkanlığa sunarlar.
(6) Üniversite dışından gelen Etik Kurul başvuruları, başvuru yapan sorumlu araştırmacının bulunduğu kurum/ilde Etik Kurul yoksa, Etik Kurulu olan en yakın il Denizli veya araştırma merkezi Pamukkale Üniversitesi ise kabul edilir. Üniversite dışından başvuru yapan araştırmacılar, bu Yönergenin hükümlerine uymak zorundadırlar.
(7) Etik kurul, onay verdiği çalışma hakkında sözlü ya da yazılı bilgi isteyebilir, araştırma yerinde incelemede bulunabilir, gerekçesini belirterek uygulama veya araştırmanın durdurulmasını isteyebilir, onayını çekebilir.
(8) Etik Kuruldan onay almış projelerde değişiklik yapılması durumunda, gerekçesi açıklanarak etik kurul değişiklik formu ile (tüm araştırmacıların imzaladığı) başvuru yapılır ve kurul tarafından değerlendirilir.
(9) Etik Kurula yapılan başvuruların teslim alınması, Etik kurul toplantılarının organize edilmesi, üyelere yönelik duyuruların yapılması, kararların yazılması, evrakların arşivlenmesi, “Pamukkale Üniversitesi Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul Sekreterliği” tarafından gerçekleştirilir. Kurul kararları, duyuruları ve yazılarının akademik ve idari birimlere iletilmesi, Tıp Fakültesi Dekanlığı tarafından sağlanır. Etik kurul, önceden ilan etmek koşuluyla, yıl içerisinde en çok iki (2) toplantı dönemini, tatil ilan edebilir. Etik Kurul başvuru dosyaları ve kurulun aldığı tüm kararlar yetkili yasal mercilerin denetimine açık olacak şekilde en az beş yıl boyunca saklanır. Bu süre sonunda genel mevzuatın gerektirdiği arşiv yönetmelik hükümlerine göre, evraklar devredilir. Etik Kurulun sekreterliği Tıp Fakültesi Dekanlığınca yapılandırılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler Araştırmacıların Yükümlülükleri ve Sorumlulukları
Madde 10- (1) Araştırıcılar, tıbbi araştırma için izin ve onay başvurusu hazırlarken başvuru dosyasında yer alan bilgilerin doğru ve açık olarak sunulmasından sorumludurlar.
(2) Çalışmalarını, izin ve onay aldıkları protokole göre yürütmekle sorumludurlar.
(3) Çalışma devam ederken hasta ve gönüllü hakları bakımından önemli olabilecek yeni bilgiler ve veriler edinildiğinde ilgili etik kurula bu konuda derhal bilgi vermekle yükümlüdürler. Araştırma ile elde edilecek bilimsel ya da toplumsal yararlar gönüllülerin sağlığından üstün tutulamaz.
(4) Başvuru formunda, araştırmayı gerçekleştirecek ekipteki kişilerin adları, soyadları, unvanları, kısa özgeçmişleri, adresleri, imzaları, araştırmanın yapılacağı yerler, uygulanacak yöntemin tipi, destekleyen kurum veya kişilerin adı, adresi ve yetkililerin imzası, araştırmanın süresi, hasta, gönüllü ve kontrol gruplarının sayıları, çalışmaya alınma ve dışlanma kriterleri, alınması gereken güvenlik önlemleri ve çalışmayı durdurma kriterleri belirtilmelidir. Sorumlu araştırıcı, Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurul Yönergesi ve Helsinki Bildirgesine uygun olarak çalışmayı yürüteceklerine dair verdikleri sözü yazarak imzalar.
Gönüllülerin Korunmasıyla İlgili Genel Esaslar
Madde 11- (1) Yapılacak araştırmanın amacı ve kapsamı bir araştırmacı tarafından, ‘Bilgilendirilmiş Gönüllü Olur Belgesi’ ile gönüllülere (veya yasal temsilcisi) eksiksiz bir biçimde sözlü ve yazılı olarak açıklanır.
(2) Gönüllünün tamamen özgür iradesi ile araştırmaya dâhil edileceğine dair rızası alınır ve imzalatılır. Bu durum BGOF ile belgelenir. Gönüllünün, kendi sağlığı ve araştırmanın gidişatı hakkında istediği zaman bilgi alabilmesi için, araştırmacılardan en az bir kişi görevlendirilir ve herhangi bir durumda gönüllünün veya yakınının günün 24 saati erişebileceği araştırmacının adı ve GSM numarası, BGOF’da verilir.
(3) Araştırmanın herhangi bir nedenle durdurulması halinde durum, durdurulma nedenleri ile birlikte Kurul’ a bildirilir.
Yönergenin Yaptırımı
Madde 12- (1 )Kurula başvurulan araştırma ile ilgili belgelerin gizliliği esastır. Kurul toplantılarında gerçekleşen görüş alış verişi, tartışma ve itirazlar gizlilik niteliği taşır. Alınan kararlar gizlidir ve öneriler hakkında başvuru sahiplerinden başkasına bilgi verilmez.
(2) Etik kurul başvuru dosyaları ve toplantı evraklarını saklamak, Etik Kurul Başkanı denetiminde Etik Kurul Sekreterinin sorumluluğu altındadır. Etik kurul üyelerinin ve sekreterliğinin, araştırma ile ilgili kendilerine ulaşan her türlü belge ve bilgiyi açıklamaları yasaktır. Bu belge ve bilgiler zorunlu hallerde, hukuken yetkili kişilerin veya mercilerin talebi halinde yetkili kişilere sunulur. Etik kurullar, araştırma başvurularını bilimsel ve etik yönden değerlendirme ve karar verme hususlarında bağımsızdır.
(3) Etik Kurul vermiş olduğu kararlardan dolayı cezai, hukuki ve tıbbi sorumluluk altına girmez.
Hüküm Bulunmayan Haller
Madde 13- Bu yönerge hüküm bulunmayan hallerde, ilgili diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
Yürürlük
Madde 14- Bu yönerge Pamukkale Üniversitesi Senatosu tarafından kabul edildiği tarihten itibaren yürürlüğe girer. 14.02.2023 tarih,01 sayılı senato kararıyla yürürlükte bulunan yönerge hükümleri bu yönergenin yürürlüğe girmesi ile ortadan kalkar.
Yürütme
Madde 15- Bu yönerge hükümleri Rektör tarafından yürütülür.